FAQ

Je vindt deze op https://www.standaard.be/tag/watermonsters/

Het aantal E. colikolonies op het petrischaaltje werd door de burgerwetenschappers geteld en online aan ons doorgegeven, samen met een foto van het petrischaaltje. Het aantal E. Coli-kolonies zijn staan gelijk aan het aantal blauwe stippen die werden afgelezen op het petriplaatje.

We hanteren de strenge normen voor de zwemwaterkwaliteit van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voor de beoordeling.

Slecht: + 20 E. colikolonies op petriplaatje

Aanvaardbaar: Tussen 10 en 20 E. colikolonies op petriplaatje

Goed: Minder dan 10 E. colikolonies op petriplaatje

In het versnipperde bebouwde landschap van Vlaanderen zijn er veel variabelen die een invloed kunnen hebben op de meetresultaten. Een aantal van deze variabelen zijn vandaag nog niet bekend omdat er geen of weinig data rond is. Denk aan foutieve aansluitingen, rechtstreekse lozingen, lekkende infrastructuur,... De bronnen kunnen dus ook heel verschillend zijn.

Een meting geeft steeds de toestand van het water op één specifiek tijdstip weer. Het resultaat wordt dus beïnvloed door het exacte moment en de manier waarop de meting werd uitgevoerd. Dat betekent dat één meetresultaat op een bepaalde locatie niet automatisch een volledig of representatief beeld geeft van de algemene waterkwaliteit ter plaatse.

Om deze variatie in kaart te brengen, hebben we 100 burgerwetenschappers gevraagd om niet één, maar vijf metingen uit te voeren op dezelfde locatie, binnen een periode van 10 dagen. De resultaten tonen duidelijke fluctuaties, zelfs op momenten zonder regenval of andere opvallende invloeden. Dit onderstreept hoe belangrijk het is om de meetresultaten op een genuanceerde manier te lezen. De resultaten van Watermonsters gaan namelijk over tendensen, niet over specifieke antwoorden over één punt. Een goede meting op moment A betekent niet noodzakelijk een goede meting op moment B. Een slecht resultaat betekent dat de waterkwaliteit op die plek minstens soms slecht is. En een goed resultaat betekent niet dat de waterkwaliteit op die plek altijd goed is. Deze tendensen en alle conclusies die we uit de campagne kunnen trekken kan je lezen in het Watermonster dossier van De Standaard.

Voor de beoordeling van de E. coli waarden op de overzichtskaart gebruiken we de normen voor zwemwaterkwaliteit van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Deze normen geven aan welke concentraties van E. coli als aanvaardbaar, matig of slecht worden beschouwd in functie van volksgezondheid. Deze normen bepalen de microbiologische kwaliteit van het water op basis van het aantal E. colikolonies per 100 ml water.

De Vlaamse overheid meet de E. coli concentratie niet standaard in waterlopen die niet als officieel zwemwater zijn aangeduid. Er bestaan dus geen specifieke normen voor E. coli in gewone oppervlaktewateren zoals beken en rivieren.

Toch kiezen wij ervoor om de strenge zwemwaternormen toe te passen op onze metingen. Daarmee leggen we de lat hoog, en kunnen we beter in beeld brengen waar mogelijke problemen optreden. Als er op de petrischaal meer dan 20 blauwe stippen werden geteld, is de gemeten waarde hoger is dan 2000 kve/100 ml, wijst dat vaak op duidelijke verontreiniging, bijvoorbeeld door lozingen in de buurt.

Elke meting werd nagelopen door het team van Waterland. Daarbij werd duidelijk dat ongeveer 5% van alle metingen niet kon worden meegenomen in de analyse vanwege te grote onzekerheid in de resultaten. Dit ging bijvoorbeeld om petrischaaltjes die beschadigd waren, uitdroging van de agarbodem in het petrischaaltje, vlekken op het petrischaaltje door aanraking met gecontamineerde vingers, of andere onduidelijke of onsamenhangende patronen.

Ook gingen sommige mensen alsnog meten in meren en vijvers. Dit water dat niet is aangesloten op het beken en rivieren systeem hebben werden ook niet opgenomen in de analyses.

Om de betrouwbaarheid van de analyse te waarborgen, zijn deze metingen als 'geen meting' gemarkeerd. Op de kaart worden ze weergegeven als lege bolletjes. Indien jouw meting bij deze 5% behoort, is dat natuurlijk jammer. Het is echter een onlosmakelijk onderdeel van dit onderzoek dat er dergelijke resultaten tussenzit. De veelheid aan metingen zorgt ervoor dat we alsnog goede tendensen kunnen opmaken. Door je deelname en enthousiasme heb je het onderzoek sowieso grote stappen vooruit geholpen.

Een meting vertelt iets over de waterkwaliteit op precies dat ene moment. Het resultaat hangt dus sterk af van wanneer er gemeten werd. Daarom zegt één meting op één plek nog niet alles over de algemene waterkwaliteit in de omgeving. Woon je vlakbij een punt met een hoge E. coli waarde, dan heeft dat weinig directe impact op jouw gezondheid zolang je niet met regelmaat in het water zwemt of het water drinkt.

Daar kunnen verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen. Een belangrijke is een variatie in tijd: sommige metingen zijn op verschillende dagen in de meetperiode uitgevoerd. Een goede meting op moment A betekent niet noodzakelijk een goede meting op moment B. Dat zagen we ook bij de groep van 100 burgerwetenschappers die 5 metingen uitvoerde in de periode van 10 dagen.

Daarnaast kunnen heel lokale factoren een rol spelen bij de verschillen, bijvoorbeeld of de meetlocatie stroomopwaarts of stroomafwaarts van een afvoerbuis van afvalwater ligt, of lokale verschillen in de waterhoogten, waterloopdebieten en stroomsnelheden.

Een slecht resultaat betekent dat de waterkwaliteit op die plek minstens soms slecht is. En een goed resultaat betekent niet dat de waterkwaliteit op die plek altijd goed is.